TRT-1 ve TRT Haber’de “Cumhurbaşkanı Özel Yayını”na katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, moderatörlüğünü Canan Yener Reçber’in üstlendiği yayında gazeteciler; Betül Soysal Bozdoğan, İdris Kardaş ve Okan Müderrisoğlu’nun Türkiye ve dünya gündemine dair sorularını cevapladı.
Üçüncü çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde gerçekleştiği belirtilerek, “Yılsonu nasıl bir büyüme ile kapatmayı hedefliyor Türkiye? Özellikle de dünyadan yine pozitif ayrışmayı başarabilecek miyiz?” soruları üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, küresel salgın döneminde her şeyden önce Türkiye’nin özellikle bu üç çeyrekte de çok farklı bir ayrışma ortaya koyduğunu ve yılsonu itibarıyla da bu pozitif ayrışmayı devam ettireceğine inandığını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunu zaten sadece biz değil OECD, onlar da aynı şekilde söylüyorlar” ifadesini kullandı.
Yılın ilk yarısında güçlü büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisinin, üçüncü çeyrekte de bu görünümünü koruduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Tabii bu beklentileri de aşarak böyle bir konuma gelmiş olması da özellikle böyle aç kurtlar gibi bekleyenleri de şaşırttı. Hâlbuki biz şaşırmadık. Çünkü biz, gerek ikinci çeyrekte gerekse üçüncü çeyreğin sinyalini zaten ikinci çeyrekten aldık ve sonunda da inşallah bizim beklentimiz, yani biz 10’u bulacağız, ondan şüphemiz yok. Bu konuyla ilgili olarak da şu anda performansta, özellikle üzerinde durduğum, hep söylüyorum, diyorum ki faizi düşürmek suretiyle biz yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve büyüme ve bu dört tane ana başlık bize büyümeyi getirecek. Bizim tahminimiz, asgari 10 ama bu 10’un üzerine de çıkabilir ki bazı dostlarla yaptığımız özel görüşmelerde de onlar, ‘yani bu 10’un üzerine de çıkabilir’ düşüncesini bizlerle paylaşıyorlar. Ben de yadırgamıyorum. Hatta hatta yani bu yılsonu itibarıyla enflasyonda da kendisini zaten gösterecek. Buna da inanıyorum. Hep söylüyorum ya faiz sebep enflasyon neticedir. Faizi şu anda düşürüyoruz ve enflasyonun da inşallah düştüğünü hep birlikte göreceğiz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, AK Parti Meclis Grup Toplantısı’nda gösterilen, icraatlara ilişkin videonun ekranlara getirilmesinin ardından, salgının da etkisiyle enflasyonun küresel boyutta arttığı dile getirilerek, “Üreten kesim açısından bu sürecin yönetilebilir kılınması için bir paketiniz, bir programınız, bir çalışmanız var mı?” sorusu yöneltildi.
“Böyle bir şeyin olmaması mümkün mü? Tabii ki var” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki önemli destek paketi hazırladıklarını bildirdi. Bunlardan birinin ilave istihdama destek paketi, diğerinin imalata dayalı ithal ikamesi destek paketi olduğunu aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “19 yıldır, nasıl sanayicisinden esnafına ve dar gelirlisine kadar milletimizin her kesiminin yanında durduysak, bu süreçte de hiç kimseyi yalnız bırakmadık, bırakmayacağız ve ihmal etmedik, ihmal de etmeyeceğiz. Çünkü bu millet ile biz iktidar olduk. ‘AK Parti milletin partisidir’ dedik ve böyle yürüdük. Tabii bizim şu anda ilave istihdama destek paketimiz nedir diye sorarsanız, küçük ve orta ölçekli işletmelerimize yönelik 50 kişinin altında çalışanı olan firmalarımıza istihdama katkıları sebebiyle her yeni istihdam için 100 bin liraya kadar kredi garanti fonu kefaletiyle krediye erişim imkânı sağlıyoruz. Bu paketten İŞKUR aracılığıyla faydalanmak isteyen işletmelerimizin Sosyal Güvenlik Kurumu işçi ve işveren payları, 12 ayın sonuna kadar kredi faizlerinden düşülecek. Böylece yeni istihdam yapacak işletmelerimize faizsiz kredi imkânı sunmuş olacağız ki amacımız kısa sürede 11 bin firmamızın toplam tutarı 10 milyar lirayı bulan bu krediden faydalanmasını sağlayarak, 50 bin yeni istihdamın önünü açmak.
Bunun yanında bir de imalata dayalı ithal ikamesi destek paketimiz var ki bu paketle de uzun vadeli kredi imkânı oluşturarak, üretime ve ihracata öncelik veren yatırımları destekliyoruz, destekleyeceğiz. Özellikle 3, 4, 5 ve 6. teşvik bölgelerinde yer alan 58 ilimiz ile ilçelerinde yatırım yaparak, istihdam oluşturacak girişimcilerimize bir müjdemiz var. Onu da bu akşam açıklayalım. Bu girişimcilerimizin hazine destekli kredi garanti fonu kefaletiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın vereceği 7 puana kadar faiz desteğiyle yatırım yapmalarının önünü açıyoruz. Toplam tutarı 10 milyar lirayı bulan bu destekten hamle programı kapsamında diğer illerimiz de faydalanabilecektir. İşletmelerimize, girişimcilerimize bu akşam buradan hayırlı olsun diyoruz.”
Yeni ekonomi modeline ilişkin bir soru üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, zengini zengin yapan modelin faizcilik olduğunu belirterek, faizin zengini daha zengin, fakiri daha fakir yaptığını söyledi.
“KUR, FAİZ, ENFLASYON SARMALINDA YAŞAMAYACAĞIZ VE YATIRIMI, ÜRETİMİ ENGELLEMELERİNE DE MÜSAADE ETMEYECEĞİZ”
Türkiye’nin ne zaman yüksek faiz kıskancından çıkmak için adım atsa döviz kuru üzerinden manipülatif bir baskıyla karşı karşıya kaldığını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ülkemizin bu yolla bir cendereye sokulmak istenmesi, bizim tarafımızdan engellenmiştir. Biz buna müsaade etmeyeceğiz. Burada ifade ettiğimiz oyun şu, bir defa kur, faiz spekülasyonu ile karşı karşıyayız dolayısıyla bu spekülasyonu ancak biz engelleriz” diye konuştu.
Yüksek faiz kazancı için kısa vadeli olarak ülkeye giren küresel fonlar olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu sıcak paranın döviz kurunu geçici olarak düşürebileceğini, bunun ideal olan bir durum olmadığını kaydetti.
Bir süre sonra bu fonların yüksek faiz kazancını alıp düşük kurdan tekrar dövize dönerken kurun yeniden yükseleceğini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, yükselen kuru düşürmek için her seferinde daha yüksek faiz vermek gerektiğini belirtti. Erdoğan, sürekli tekrarlanan bu sürecin, ülkenin kaynaklarını küresel sermaye aktaran ve ekonomiyi bağımlı hâle getiren bir kısır döngü olduğunu, şu anda da bunun yaşandığını ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Kur, faiz, enflasyon sarmalına böyle sokulduk. Biz de diyoruz ki, ‘biz kur, faiz, enflasyon sarmalında yaşamayacağız ve yatırımı, üretimi engellemelerine de müsaade etmeyeceğiz.’ Büyümeyi istikrarsız hâle getirmelerine müsaade etmeyeceğiz ve biz bu sarmaldan çıkacağız. Bu tezgâhın bozulmasını istemeyenler, kur manipülasyonu ile bizi yeniden bu oyuna çekmek istiyorlar.
Küresel finans çevreleri ve içerdeki iş birlikçileri bu kez bunu başaramayacaklar. Şimdi özellikle de maliyet enflasyonu denilen bir tez var. Sıkıntı bu değil mi? Yani sanayicinin, yatırımcının en önemli engeli nedir? Maliyet enflasyonudur. Çünkü maliyetler ne kadar yükselirse onun yatırımdaki gücü de o kadar azalır. Biz tam aksine istiyoruz ki yatırımda bunun gücünü artıralım. Ondan sonra da uluslararası ihracatta o yatırımcı ne yapsın? Yarışa çok daha güçlü bir şekilde girsin.”
“TÜRKİYE’NİN EKONOMİK VERİLERİ ZAYIF DEĞİL”
Türkiye’nin özellikle temel göstergelerinin ekonomide çok güçlü olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, dışardan birilerinin bunu zayıf göstermenin gayreti içine girdiğini kaydetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin ekonomik verilerinin zayıf olmadığını, gayet iyi durumda bulunduğunu belirterek, “Ülkemiz, artık bu kısır döngüyü kırma noktasına gelmiştir ve buradan geriye dönüş de yoktur. Biz, buradan geriye dönmeyeceğiz. Salgın sonrası dünya ekonomisinde oluşan yeni dengeler de bu süreci hızlandırmıştır” diye konuştu.
Bu olayın sadece Türkiye’de olmadığını, Amerika, Almanya, İngiltere ve Hollanda’da bulunduğunu aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, hepsinin bu ciddi kısır döngü içinde kıvrandığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bütün bunlardan Türkiye olarak biz büyük oranda sıyrılmış vaziyetteyiz. Türkiye’nin güçlü ekonomik dinamiklerine güvenen yabancı yatırımcılar için uzun vadeli yatırımların artık zamanıdır. Nitekim son dönemde Türkiye ekonomisinin sunduğu bu fırsatları gören önemli yabancı yatırımcıların büyük ölçekli yatırımlar için harekete geçtiğini görüyoruz. Türkiye’ye uzun vadeli yatırım yapanlar her zaman kazanmıştır. Bundan sonra da kazanacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Ceyhan’daki kimyevi ürünler üretme tesisinin 1 milyar 700 milyon dolarlık temelinin geçen günlerde atıldığını anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, buranın iki buçuk yıl içinde biteceğini ve yaklaşık 5 bin civarında bir istihdam olacağını söyledi. Erdoğan, bunun aynı zamanda Türkiye’nin cari açığını da ciddi anlamda aşağı çekeceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’deki sermayenin temsilcisi konumunda olan STK’nın burada kalkıp da bize cevap yetiştirmeye kalkması, bu da çok manidar. Onlara diyorum ki, ‘kamu bankaları eğer kredi istiyorsanız size kredi vermeye de hazır.’ Mevcut yatırımlarınızı gelin daha da güçlendirin. Sizlere krediyse kredi, vermeye de hazır. Bizim derdimiz var. Bizim derdimiz ne? Kur, faiz sarmalı değil. Tam aksine yatırım yapacak güçlü yatırımcıları biz arıyoruz. Yeter ki bize güven veren yatırımcı olsun. Bunun ismi şu olmuş bu olmuş önemli değil. Çünkü biz, yeni ekonomi modeliyle artık yüksek faiz verecek sıcak para çekme politikasını elimizin tersiyle itiyoruz. Düşük faizle yeni yatırımları, üretimi ve ihracatı destekleyeceğiz.
Onun için birinci derecede kamu bankalarının yöneticilerine hep onu söylüyorum. Bak diyorum, düşük faizle siz özel sektör bankalarıyla faiz noktasında yarışa girmeyeceksiniz. Tüm aksine düşük faizle siz yatırımcımızı teşvik edeceksiniz, onların yatırım yapmasını sağlayacaksınız, ardından bir sizden bir şey bekliyoruz istihdamı artıracaksınız.
İstihdamla beraber üretimi artıracaksınız, üretimle beraber uluslararası küresel sermaye ile ihracatta yarışa gireceksiniz. Şu anda ihracatta gayet iyi konumdayız. Çok çok iyi konumdayız. Şu anda 215-220 milyar dolarlara çıktık, yılsonuna kadar bu 220’nin üzerine çıkacak. Bunlar Türkiye’nin ihracattaki rekoru.”
“Çok zor bir model değil mi bu? Ülkeyi daha da güçlendirecek daha da kalıcı bir gelişmeye ve büyümeye götürecek bir model. Fakat aynı zamanda bir siyasetçi için de bu bir risk değil midir? Sizden önceki başbakanlara baktığımızda bu model hiç denenmedi. Ne söylersiniz?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu cevabı verdi: “Her yiğidin yoğurt yiyişi farklı. Benim de yakın çevremde birçok insan bunları geçmişte de savunmadılar. Hatırlayın, ‘biz 6 sıfırı atıyoruz’ dediğimiz zaman ‘Taksim Meydanı’nda anırırım’ diyenler vardı. Bunlar işte bazı köşe yazarlarıydı. Hatta en yakınımda olanlardan bile. ‘Şu anda işte o da siyasette kurmayacağım’ dediği hâlde bir partide kurdu. ‘Daha sonra, hayır altı sıfırı atacağız’ dedim. Ben başbakanım çünkü.
Şimdi de onlarla tabii övünüyor. İşte biz diyor altı sıfır artık.’ Ne sen attın? Başbakan olarak talimatı verdim ve altı sıfırı attık. Ondan sonra da onunla övünmeye başladı. Benzer birçok ekonomik kararların altında benim imzam var.
“İHRACATIMIZIN İTHALATIMIZI KARŞILAMA ORANI YÜZDE 90’LARA ULAŞTI”
Sen benim bir bakanımsın. Sen karar merci değilsin ki. Buna benzer birçok şeyler yaşadım. Şimdi bir yere geldik, artık cari açık verip bu açığı dış borçla finanse eden değil, döviz kazanıp cari fazla veren bir ekonomi olma hedefiyle hareket ediyoruz ve bu hedefe de çok yakınız. Döviz kurunda kalıcı istikrar, yüksek faizle kısa vadeli ödünç döviz çekerek değil, ihracat, turizm ve diğer hizmet gelirleriyle döviz kazanarak mümkün olabilir.”
Faizleri artırmanın çözüm olmadığının defalarca görüldüğünü belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, yüksek faizle sıcak para çekerek, döviz kurunu baskılayıp ithalatı ucuzlatmanın enflasyonla mücadele olmadığının altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bize dayatılan yüksek faiz politikası o da yeni bir olay da değil. Yerli üretimi yok eden, üretim maliyetlerini artırarak, yapısal enflasyonu kalıcı hâle getiren bir modeldir. Bu model, sıcak para her çıktığında kur artışı ile enflasyonun yeniden tetiklendiği ve yeni faiz artırımlarının gündeme getirildiği sonu olmayan bir sarmaldır. Biz şimdi bu sarmala son veriyoruz. Bugün geldiğimiz noktada ihracatımızın, bu oran önemli, ithalatımızı karşılama oranı yüzde 90’lara ulaştı. Mesele bu” değerlendirmesini yaptı.
Turizmde hızla toparlanma süreci içinde olunduğunu anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu mevsimde turizmde Rusya’dan ciddi bir turist akını yaşandığını söyledi.
Turistlerin bundan memnun olduğunu, Antalya’nın hiçbir mevsimde görülmeyen Rus turist çektiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile olan dayanışmanın turist akınını da sağladığını kaydetti.
Türkiye’nin aylık olarak cari işlemler fazlası vermeye başladığını, bunun da önemli olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıllık cari açığın da aydan aya hızla azaltıldığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Önümüzdeki sene yıllık bazda da cari fazlaya geçeceğimiz anlaşılıyor ve buna da inanıyorum” dedi.
Millî Güvenlik Kurulu bildirisinde yer verilen ekonomi hedefi ve bunun ulusal güvenlik içindeki önemine ilişkin soru üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomik güvenliğin, ulusal güvenliğin bir parçası olduğunu söyledi.
Türkiye ekonomisinin güçlü olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, makro göstergeler ve son dönemdeki ekonomik performansın gayet iyi durumda bulunduğunu, bu gerçekler ışığında, döviz kurunda görülen son hareketlerin ekonomik temelinin olmadığını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Ha bunu anlayanlar var, anlamayanlar var. Üretimi, yatırımı, istihdamı, ihracatı ve bununla birlikte gelişen politikalarla ülkemizin giderek güçlenmesi ve bağımsız politikalar izleyebilecek duruma gelmesi, elbette bazılarını rahatsız ediyor. Düşünün, yani ana muhalefetin başındaki kişi bundan ciddi manada rahatsız oluyor. Neymiş? ‘Millî Güvenlik Kurulu, bu noktada bu konuların görüşüldüğü yer olamazmış.’ Yani hakikaten bu kişi, daha siyaseti anlamış değil, siyaseti bilmiyor, hâlâ aynı yerde. Yani SSK’yı batıran o zihniyet, o kafa hâlâ aynı yerde. Ya sen zaten SSK’yı batırdın. Sen değil misin ya Sosyal Sigortalar Kurumunun hastanelerinde insanların morglarda öldüğü dönemin sorumlusu sen değil misin? Rahmetli Savaş Ay’ın programını hiç unutmuyorum, adeta bununla dalga geçiyordu, Bay Kemal’le. ‘Siz buranın başındasınız. Yani bunun sorumlusu siz değil misiniz filan diye?’ O da topu başka yerlere atıyordu. Şu anda da aynı konumda. Hiç umurunda değil. Sorumlusu sensin. Millî Güvenlik Kurulu’nda bunları görüşmeyeceğiz de nerede görüşeceğiz? Millî Güvenlik Kurulu, bu işlerin en hassas noktada görüşüldüğü ve görüşüleceği yerdir. Bunu başka yere çekmenin anlamı değildir.
Şunu bir defa bilmesi lazım, Türkiye, eski Türkiye değildir. Türkiye, finans piyasaları üzerinden ekonomik tehditlere pabuç bırakmaz, geçti onlar. Reel ekonomimiz bu tehditleri tamamen boşa çıkaracak güç ve kabiliyettedir. Bunun rahatlığıyla adımlar atıyoruz ve bu tehditlere karşı da rahatlıkla durabiliyoruz. Algı operasyonları ile döviz manipülasyonları ile bizi zayıflatmak ve engellemek artık mümkün değildir. Bu tehditlerin farkında olduğumuzu, tehditler karşısında gereğini yapacak güçte ve kararlılıkta olduğumuzu, Millî Güvenlik Kurulu’nda da teyit etmiş olduk ve daha sonra açıklamamızı buna göre yaptık.”
Programda, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, 2016’da faizleri yüzde 1’e indiren kanun teklifinin gelmesi hâlinde destek vereceklerine ilişkin ifadelerinin yer aldığı video gösterildi. Videonun ardından, yapılan faiz indirimine muhalefetin eleştirisinin sorulması üzerine Erdoğan, faizin, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yaptığını, normal vatandaşın faiz sarmalı altında inim inim inlediğini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Bakın, ana muhalefetin başındaki zat ne diyor? ‘İndirin 1’e biz destekleriz.’ diyor. Ben aksini söylemiyorum ama benim şu anda tek başıma bu tür bir kararı alma yetkim var mı? yok. Hatta kendileri ne diyor, ‘Merkez Bankası bağımsız değil.’ Peki, Merkez Bankası bağımsız değil de sen bağımsız olmayan Merkez Bankasından randevu talep ettiğinde Tayyip Erdoğan bunu engelledi mi? Gidip Merkez Bankası’nı ziyaret ettikten sonra da yaptığın açıklamalar belli. Yani işin ahlaki boyutu da yok. İnsan böyle bir ziyareti yaptıktan sonra çıkıp dışarıda da tam böyle aksi, Merkez Bankası’nı yıpratacak açıklamalar, konuşmalar yapar mı? Bunları da yaptı ve şu anda da bunu söylüyor. 2016’dan bu yana bunları tekrar tekrar söyledi. Zaten yanındaki sözcü olan zat da aslında iyi bir faizcidir. İsim vermeye gerek yok, anlıyorsunuz zaten. Kendisi ise bu işlerden zaten anlamaz. Fakat çok açık, net söylüyorum, biz inşallah seçim öncesine kadar ciddi manada faizin düştüğünü, kuru tetikleyen yüksek faizin düşüşü sebebiyle kurda da ciddi bir olumlu iyileşmenin olduğunu hep birlikte göreceğiz. Buna enflasyon da dâhil.”
“Enflasyon neticedir, faiz sebeptir” tezini tekrarlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bunun neticesiyle görüleceğini ancak bununla ilgili bir takvim veremeyeceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalefetin faiz indirimi konusundaki itirazlarının, kendilerinin doğru yolda olduğunu teyit ettiğini belirterek, “Ama hemen çark ederler mi? Onu bilemem. Onlar etse de etmese de ben tezimin savunucusuyum ve küresel sermayenin dünyadaki geldiği yer ortadadır, faizler dünyada ortadadır, enflasyon dünyada ortadadır” dedi.
“DERDİMİZ YATIRIMLARI VE YERLİ ÜRETİMİ DESTEKLEMEK VE ARTIRMAK”
Bu tezini, özellikle kapitalist ekonomilerdeki duruma bakarak söylediğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Şu anda Amerika’da faiz oranlarına bakalım. Avrupa’da faiz oranlarına bakalım ve enflasyonlara da bakalım. Buralardaki faiz oranlarına, enflasyona baktığımız zaman bizimle mukayese edilemeyecek derecede bunların yüksek faizlerinin olduğunu, enflasyonlarının olduğunu görüyoruz. Ama bir bakıyorsun ölçümleme, bunlarda faiz bizden çok çok düşük, enflasyon hakeza düşük. Ama küresel ekonomilerde şu anda oralarda da faiz yükseldi, enflasyon yükseldi. Biz şu anda onlarla mukayese edilemeyecek derecede yüksek konumdayız. İşte şimdi bir düşürme noktasına geldik, inşallah bu düşürmeyle birlikte yeni adımlar atacağız. Fakat burada tabii derdimiz şu, ülkemizi biz bu yüksek faiz çıkmazından kurtarmamız lazım ve burada Amerika’da, G-20 ülkeleri olarak şöyle baktığımızda 4,9 olarak gözüküyor. İngiltere 6,6 olarak gözüküyor. Şu anda 7,4 olarak büyüme oranı Türkiye’nin, malum gözüküyor. Rusya’ya bakıyoruz 4,3, aynı şekilde Çin’e bakıyoruz 4,9. Hepsinden biz ayrışmış durumdayız, gayet iyi bir konumdayız. İnşallah yılsonu itibarıyla da onlardan çok daha farklı bir yere geleceğiz ama bizim derdimiz yatırımları ve yerli üretimi desteklemek ve artırmaktır.”
“HEDEF, DÜŞÜK FAİZLE HALKIMIZI RAHATA ÇIKARMAKTIR”
Ekrana, vatandaşlarla ekonomiye ilişkin yapılan röportajların getirilmesinin ardından, vatandaşın güveninin nasıl kazanıldığına ilişkin değerlendirmeleri sorulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Vatandaş, ‘biz bu işi çok iyi biliyoruz’ diyenlerden fersah fersah ötede. Hepsinden daha iyi biliyor bu işi. Neyin ne getireceğini, ne götüreceğini çok iyi biliyor. Yani şu yüksek faiz bir defa maliyetleri artırır mı, düşürür mü? Ya artırır ya. Çünkü bu faizin dayattığı yer nedir, maliyetlerdir. Bu maliyetlerde de bunu alan esnaf ne yapacaktır, bunu gelip sattığı ürüne ilave edecektir. Bunun faturasını kim ödeyecek, vatandaş ödeyecek. Çünkü kalkıp esnaf, bu faizin bedelini kendisi ödemez. Onu vatandaştan alır. Zaten maliyet enflasyonu dediğimiz olay da böyle doğuyor. Şimdi bizim bu süreci tersine çevirmemiz lazım. Onun için de hedef, düşük faizle halkımızı rahata çıkarmaktır, esnafımızı rahata çıkarmaktır ve daha çok yatırımı sağlayabilmektir. Daha çok yatırımı da sağlayabilmek için özellikle biz esnafımıza diyoruz ki ‘bak size düşük faizle bir sermaye imkânı sağlıyoruz, al bununla yatırımını yap, ondan sonra da bununla istihdamını sağla, üretime gir, üretimine girdikten sonra da inşallah büyümeye başla.’ Attığımız adım bu ve biz buna inanıyoruz, güveniyoruz ve buradan da alacağımız netice çok açık, net vatandaşın da söylediği gibi ortada.”
Stokçuluğa son verileceği yönündeki açıklamalarının hatırlatılması ve “Bu süreçte böyle bir eğilim ve istismar söz konusu olabiliyor. Cezai müeyyidelerin artırılması gibi bir ihtimal söz konusu olabilir mi?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, stokçuluğun cezai müeyyidesinin düşük olduğunu, bunun yeniden düzenlenerek artırılması gerektiğini söyledi.
Stokçuluğun İslam dininde de yerinin bulunmadığını ve bir nevi hırsızlık olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Fahiş fiyatlarla mücadele noktasında ilgili bakanlarımıza dedik ki ‘Bu adımı atacaksınız. Sadece denetim yetmez. Bununla ilgili gerekirse bir yasal düzenleme yapıp, bu fahiş fiyat artışlarına gidenleri tespit edelim ve stoklama yapmak suretiyle de malı piyasadan çekenleri yakaladığımızda, bunlara gerekli müeyyideleri de uygulayalım.’ Bu sadece soğan patates olayı değil, yani sanayi, teknolojide de buna benzer stokçuluğu yapanlar var. Bizim, bunların da üzerine gitmemiz lazım. Yani piyasayı bozucu faaliyet gösterenlere ve fiyatlama davranışlarını bozanlara kesinlikle göz açtırmayacağız. Onun için bu yasal düzenlemeye de gitmemiz gerekiyor.”
“TÜRKİYE’NİN KÜRESEL FİYAT ARTIŞLARINDAN ETKİLENMEMESİ MÜMKÜN DEĞİL”
Enflasyon ve ham madde fiyatlarındaki artış hatırlatılarak, Türkiye’nin enflasyonla mücadelede hangi noktada olduğu sorulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, rakamların bu şekilde yükselmesinin ötesinde, bir de malın temin edilemediğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Malı temin edersiniz, siz de yüksek fiyatla satarsınız, o ayrı mesele ama şu anda siz bu malı temin edemiyorsunuz. Mesela demir cevheri diyorsunuz, öyle veya böyle bizde de demir cevheri var ama istediğimiz oranda var mı, istediğimiz oranda yok. O zaman ne yapacaksın, ithalata gireceksin. İthalata girdiğin anda da tabii bu dev rakamlarla karşı karşıyasın. Mesela cam diyoruz, bu camlarda, düz camdan otomobil camlarına varıncaya kadar ciddi sıkıntılar var ve bunları da teminde ciddi sıkıntılar var. Bu konuyla ilgili olarak da şu anda bizde de bazı üretim yapan firmalarımız var ve başarılı da, ama onlar da yine ham maddenin temininde sıkıntı yaşıyorlar. Temenni ediyoruz ki bir an önce bunun önünü açalım.”
Amerika Birleşik Devletleri’nde de bazı ürünlerin ithal edilmesinde sıkıntı yaşandığını ve enflasyonun son 31 yılın en yüksek seviyesine çıktığını ifade eden Erdoğan, aynı şekilde Avrupa Birliği’nde son 13 yılın, Almanya’da da enflasyonun 28 yılın zirvesine ulaştığını belirtti.
Enflasyonun ötesinde, bazı gelişmiş ülkelerde birçok ürünün bulunmaz hâle gelmesinin de buradan kaynaklandığını anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Elbette Türkiye’nin de bu küresel fiyat artışlarından etkilenmemesi mümkün değil. Biz de bundan nasibimizi alıyoruz ancak biz kamu maliyesindeki imkânlarımızı da kullanarak başta enerji olmak üzere küresel fiyatlardan kaynaklanan maliyet artışlarını, vatandaşlarımıza yansıtmamak için gerekenleri yapıyoruz. Bugün gelinen noktada geçici olacağı öngörülen küresel kaynaklı bir enflasyon artışı söz konusu. Dediğim gibi yılsonu itibarıyla da burada inşallah fırsatçıları da defederek olumlu neticeler alacağız.”
Doğal gazda, elektrikte ve akaryakıtta devletin yaklaşık 125 milyar liralık bir vergi gelirinin sübvanse edildiği belirtilerek, “Bir yandan da kurdan enflasyona bir geçiş hadisesi var. O süreci nasıl takip ediyorsunuz?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu cevabı verdi: “Bakın, sübvanse etme noktasında, özellikle enerjide, doğal gazda, Avrupa ile mukayese edilemeyecek derece fiyatlarımız ucuz. Bu gerçeği bir defa muhalefet görmek istemiyor. Böyle bir durumdayız. Avrupa’da fiyatlar bizimle mukayese edilemeyecek derecede çok daha pahalı, gerek doğal gazda gerekse enerjide çok daha pahalı. Biz ise bu kadar ucuz fiyatla doğal gazı, enerjiyi verirken, yani yalan yanlış her tür haberleri uyduruyorlar. Şimdi biz yalancıyla nereye kadar bu şekilde yarışacağız? Benim de bir huyum var, yalanla bunları mukabele etmek değil, ama biz rakamları konuşturuyoruz. Diyoruz ki enerjide şu anda durum şu, mesela biz hanelere doğal gazı dörtte bir, elektriği ise yarı fiyatına veriyoruz. Bu kadar açık, net ama sen ne dersen de onlar hâlâ ona inanmak istemiyorlar, inanmıyorlar. İnansanız da inanmasanız da rakamlar ortada, biz maliyetinin çok altında bunu veriyoruz ve hep sözümüz şu, biz vatandaşımızı enflasyona ezdirmeyeceğiz.”
ASGARİ ÜCRET
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yarın başlayacak asgari ücret görüşmeleri hatırlatılarak nasıl bir fiyat düzenlemesi olacağının sorulması üzerine, bunun yarından önce açıklanmasının, başlayacak müzakerelerin ciddiyetini kaybettireceğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Yarın müzakereler bir başlasın. Asgari ücret, bildiğiniz gibi devlet, işçi ve işveren kesimlerinden oluşan üçlü yapı içindeki bir komisyon tarafından belirleniyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu da ücretin belirlenmesinde, ülkenin sosyal ve ekonomik durumunu, ücretlere fiilen ödenen, özellikle ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurarak tespit ediliyor. Bizler de tabii bakanımızla ve ilgili arkadaşlarımızla bu işin müzakerelerini yaptık.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, asgari ücret konusunda 2002’den beri önemli kazanımlar elde edildiğini belirterek, 2002 sonunda bekâr ve çocuksuz bir işçinin eline geçen net asgari ücret 184 lira iken 2021’de bu tutarın 2 bin 825 lira olduğunu söyledi. Asgari ücretin 2002’den bugüne kadar nominal olarak 15,3 kat arttığını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Yine aynı dönem için asgari ücretin reel oranı da yüzde 131 olarak gerçekleşti. Asgari ücretin reel değerinin artması, işçilerimizin satın alma gücünün arttığının da açık bir göstergesidir. Uluslararası verilere göre asgari ücretin, işçiye bulunduğu ülkede sağladığı satın alma gücüne bakıldığında, Avrupa ülkeleri ve Amerika’nın yer aldığı endekste 2002’de 14. sırada olan ülkemiz, 2021’de 10. sıraya ilerledi. İşçilerimizin satın alma güçlerini yükseltmeyi sürdüreceğiz. Dünya ülkeleri arasındaki yerimizi daha da ön sıralara inşallah taşıyacağız ve 2002’den bu yana alt gelir grupları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin hayat şartlarını iyileştirmek için mücadele ettik, mücadele ediyoruz. İnşallah bu asgari ücret çalışmasında da işçimizi enflasyondan, fiyat artışlarının olumsuz etkilerinden koruyacağız. Çok daha hayırlı bir neticeyi inşallah alacağız.”
Bir gazetecinin, “Mart 2003’te Başbakan olduğunuzda IMF programı uygulanıyordu Türkiye’de ve 2004’te asgari ücret verilirken IMF asgari ücretteki artışa karşı çıktığında siz asgari ücreti ilk kez ve en açık şekilde IMF’ye ve o günkü Türkiye’nin şartlarına rağmen etkili sayılabilecek miktarda artırmıştınız. Şimdi 2022 şartlarında sizden yine böyle bir babayiğitlik bekleniyor galiba” sözü üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi: “Yani bundan endişeniz var mı? Babayiğitlik bize yakışır. Evel Allah, biz de babayiğitliğimizi inşallah şu anda gerek ilgili bakanım gerekse heyeti gerekse yine aynı şekilde çalışma arkadaşlarım, genel başkan yardımcılarım, milletvekillerimiz, hep birlikte geniş bir istişare yapmak suretiyle, sendika temsilcileriyle falan da yapılan görüşmeler neticesinde inşallah çok fazla uzatmadan kararımızı vereceğiz.”
EMEKLİLER İÇİN YAPILACAK DÜZENLEMELER
Emekliler için yeni dönemde bazı düzenlemeler gelip gelmeyeceğinin sorulması üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, emeklilerin her zaman öncelikleri arasında yer aldığını, bundan sonra da yine aynı şekilde olacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugüne kadar bütçe imkânları zorlanarak önemli iyileştirmeler yapıldığını, yapılmaya da devam ettiğini belirterek, şunları kaydetti: “İktidarımızın ilk günlerinde emeklilere 75’er ve 100’er lira zam yaparak işe başladık yani emeklilerimizin ne kadar düşük ücret aldıklarını düşünün. Daha sonra emekliler için eziyet olan fiş toplama mecburiyeti vardı. Biz o zorunluluğu da kaldırdık. Vergi iadesi yerine emekli aylıklarına yüzde 4-5 ilave yaptık. 2012’de yıllardır beklenen İntibak Kanunu’nu çıkararak, bu kapsamda 1,8 milyon emeklinin aylığında artış oldu. Bunu da biz yaptık. Emekli olduktan sonra ticari faaliyet yürütenlerin aylıklarından kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi uygulamasını önce yüzde 15’ten yüzde 10’a indirdik, sonra da kaldırdık. Bu şekilde emekli aylıklarına yüzde 15 iyileştirme yapmış olduk.”
Emeklilere, 2018’de Ramazan ve Kurban Bayramlarında yılda iki bayram için 2 bin lira bayram ikramiyesi vermeye başladıklarını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2021’de bu tutarın 2 bin 200 liraya yükseltildiğini, 2021’de toplam 25 milyar lira bayram ikramiyesi ödediklerini aktardı.
3600 EK GÖSTERGE DÜZENLEMESİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, en düşük emekli aylığını önce bin liraya, 2020’de yaptıkları düzenlemeyle dosya bazında 1500 liraya çıkardıklarını anlatarak, şöyle konuştu: “Aylıklara seyyanen ve oransal yapılan artışlarla emeklilerimize verilen bayram ikramiyeleriyle 2002 ve 2021 döneminde emekli aylıklarına reel olarak yüzde 44 ile yüzde 388 oranında artış sağlamış olduk. Ülkemizde 2002’de emekli sayımız 6 buçuk milyondu, 2021 Ekim itibarıyla emeklilerimizin sayısı 13 buçuk milyona ulaştı. Emekli aylığı ödemelerinin gayri safi yurt içi hasılaya oranı 2002’de yüzde 4,6 iken 2021 yılsonunda bu oranın yüzde 6,1 olacağı öngörülüyor.
Bunların yanında, söz verdiğimiz gibi 6. Dönem Toplu Sözleşme’de 3600 ek gösterge düzenlemesinin 2022 yılı sonuna kadar tamamlanmasını da kararlaştırdık. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte 3600 ek göstergeden faydalanacak öğretmen, polis, hemşire ve din görevlisi unvanlarında çalışanlarımızın ve emeklilerimizin haklarında iyileştirmeler yine sağlanacaktır. Ek gösterge düzenlemesine ilişkin teknik çalışmalarımız ve emeklilerimizin, çalışanlarımızın mali ve sosyal haklarını iyileştirmeye yönelik diğer çalışmalar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızca kesintisiz şekilde sürdürülüyor. Bu konuda da kararlılığımız var. Bu kararlılığımızla birlikte emeklilerimiz de inşallah çok çok huzurlu bir ortama kavuşacaktır.”
Türkiye’nin Mavi Vatan’da doğal gaz keşfi için arama gemileri aldığı hatırlatılarak, Karadeniz’de bulunan doğal gazın ne zaman çıkartılacağı ve yeni keşiflerin olup olmadığı sorulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İktidara geldiğimizde kiralama yöntemiyle bu işi yürütüyorduk. Diyorduk ki ‘eğer bulursanız doğal gazı, yüzde 50 yüzde 50 paylaşırız.’ Tabii sondaj çalışmaları, sismik araştırmalar yapılıyor ama netice alamıyorlardı. Bunu BP, Shell ve Chevron ile yaptık. Tabii netice pek alınamadı. Netice de alınamayınca onlar da doğrusu çekip gidiyorlardı. Daha sonra biz kendimiz adım attık ve Berat Bey’in Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olduğu döneminde iki sismik araştırma gemisi ve ardından sondaj gemileri aldık” diye konuştu.
“2023 YILI OCAK AYI İTİBARIYLA SAKARYA GAZ SAHASI’NDA İLK GAZ ÜRETİMİNE GEÇMEYİ HEDEFLİYORUZ”
Söz konusu gemilerin sayısının beşe çıktığını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, altıncı geminin birkaç ay içerisinde tesliminin yapılacağını, bununla beraber dört sondaj gemisine ve iki sismik araştırma gemisine sahip olunacağını söyledi.
Gemilerin Karadeniz ve Akdeniz’deki çalışmalarını çok daha yoğun ve çok daha özgüvenle yapacağını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Tabii bu, birilerini ciddi manada rahatsız ediyor. 2022 yılı içerisinde tüm kuyularda üretim öncesi tamamlama operasyonlarının bitmesini planlıyoruz, hedef bu. Bir taraftan da deniz tabanı üretim sistemleriyle kara tesislerinin malzeme temini ve inşaat çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Dağıtım hattının deniz tabanına yerleştirilmesi için tüm çalışmaları 2022 yılının ilk yarısında başlatmayı öngörüyoruz.
Tüm bu çalışmaların tamamlanmasıyla 2023 yılı ocak ayı itibarıyla Sakarya Gaz Sahası’nda ilk gaz üretimine geçmeyi hedefliyoruz. Şu anda yol haritamız bu. Sakarya Gaz Sahası’nda ilk faz 10 kuyudan günlük 10 milyon metreküp üretim yapmayı planlıyoruz. İkinci fazın tamamlanmasının ardından açılacak kuyu sayısına bağlı olarak bu rakam 40 milyon metreküpe çıkacak. Yeni müjdeler için ekiplerimiz hem arama hem de sondaj faaliyetleriyle bölgede yoğun bir çalışma yürütüyor. Olumlu bir netice aldıkça müjdeleri milletimizle paylaşacağız. Sadece paylaşmakla da tabii kalmayacağız. Üretimi yaptıkça da milletimizle doğal gazı çok daha farklı bir şekilde inşallah paylaşacağız.”
yüzyılın, Türkiye’nin yılı olacağına dair bir açıklaması olduğu hatırlatılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Allah’a hamdolsun artık bunun sinyallerini görmenin ötesinde, artık bunu yaşadık, yaşıyoruz. Bu gemilere sahip olmak öyle kolay bir iş değil. Şimdi bakıyorsunuz Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın bu gemilere sahip olması ve bütün sismik araştırmalar, sondaj çalışmaları, bu gemilere girdiğimiz zaman onların o çalışmasını gördüğümüzde hakikaten mutluluğumuz çok çok farklı boyutlara ulaştı. Bir de şimdi doğal gazın çıktığını gördüğümüzde o zaman tabii bunun zevki, keyfi bir başka olacaktır” dedi.
Dünkü fırtınada hayatını kaybeden vatandaşlara Allah’tan rahmet dileyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Azerbaycan’da maalesef bir helikopterin düşmesi neticesinde 14 Azerbaycanlı kardeşimiz şehit oldu, iki yaralı var. İlham Aliyev kardeşimize başsağlığı temennisinde de bulundum. Allah’tan şehitlerimize de rahmet diliyorum” ifadelerini kullandı.
İzmir depreminin birinci yılında depremzedelere konutlarının teslim edildiği anımsatılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Malatya’da, Elazığ’da hepimizi yasa boğan bu depremlerde gerçekten canımız çok yandı. Bizler de hiç gecikmeden, süratle İzmir’de olsun, daha önce Malatya, Erzincan, Elazığ bütün buralarda olduğu gibi hemen konutların yapımına başladık. Söz verdiğimiz gibi de devlet olarak tüm kurumlarımızla vatandaşlarımızın yanında olduk. Arama ve kurtarmadan, enkaz kaldırmaya kadar yürütülen bütün çalışmaları arkadaşlarımızla beraber yakından takip ettik. Gerek genel başkanvekillerim, genel başkan yardımcılarım, gerek tüm bakan arkadaşlarım, gerek AFAD ve Kızılay, hep birlikte başta İçişleri Bakanımızın koordinesinde bu çalışmalarını sürdürdüler.”
Deprem konutlarını çok farklı bir şekilde inşa ettiklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Elazığ, Malatya ve İzmir’de depremzedelerin yarasını sarmak için 35 bin 28 konut, 4 bin 104 köy evi ve 353 iş yeri inşa ediyoruz. Depremden zarar gören vatandaşlarımız için Elazığ’da 23 bin 677 konut ve 2 bin 515 köy evi, Malatya’da 6 bin 287 konut ve 1555 köy evi yapıyoruz. Bir yıl geçmeden konutları teslim etmeye başladık” diye konuştu.
İzmir’de bu teslimatları yaparken vatandaşların sevincinin kendilerini çok mutlu ettiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, konutların güzelliğini gördükçe ayrıca mutlu olduklarını belirtti. Erdoğan, İzmir Bayraklı’daki konutların bölgeye farklı bir heyecan getirdiğini ve bu mutluluğun, anahtarlarını teslim alan ailelerin gözlerinden okunduğunu söyledi.
İzmir depreminin ardından Bayraklı’da, yerinde 1391 konut ve 302 iş yeri, rezerv alanda da 3 bin 649 konut ve 511 iş yeri inşa etmek için hemen harekete geçtiklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bornova Eğridere’deki 34 köy evi ile birlikte İzmir depreminin ardından toplam 5 bin 74 konut ve 353 iş yeri yapma kararı aldık. Bu evleri de bir yıl içinde teslim etme sözünü verdik. Onu da inşallah hâlledeceğiz. Tabii geçtiğimiz cuma günü ilk etapta inşaatlarını tamamladığımız 596’sı konut ve 145’i iş yeri olmak üzere toplam 741 bağımsız bölümü depremzede vatandaşlarımıza teslim ettik” diye konuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Malatya depremi sonrası, “Bir Kızılay çadırı bile yok” dediğinin hatırlatılması üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Maalesef içine girdiği çadır, Kızılay çadırı. Fakat Kızılay’ın hilalini görecek gözü de yok” ifadesini kullandı.
Muhalefetin seçimlerin erkene alınması ısrarının sebebi sorulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Arkadaşlar kaç defa söyledik bilemiyorum ama daha kaç kez söyleyeceğiz? Söyleyecek tabii herhangi bir sözleri olmayınca herhâlde bununla oyalanıyorlar, yaptıkları iş bu. Sayın Bahçeli’nin bugün konuşmasında da ifade ettiği üzere bu tavizsiz karar ve irade beyanına sevse de sevmese de bunların alışmalarını, ben de aynen riayet etmelerini kendilerine tavsiye ediyorum” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, millete hayrı, faydası olmayanların gündemi seçimle meşgul ederek siyaset yaptıklarını sandıklarını belirterek, “Küresel gelişmelere bağlı olarak bütün bu yaşanan döviz hareketliliğini bahane ederek, seçim çağrısında bulunanlar, son olarak halkı sokağa çıkmaya çağırdılar. Bunların geçmişten beri hep alışkanlığı budur” değerlendirmesini yaptı.
Birkaç marjinal grubun çağrısına sağduyulu halkın itibar etmediğini ve güvenlik güçlerinin de halkı kışkırtanlara karşı gerekli işlemleri başlattığını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Ben milletime verdiğim sözü tutan bir siyasetçiyim. AK Parti sözünde duran kadrolardan müteşekkil bir parti, Cumhur İttifakı da sözünün erlerinin kurduğu bir ittifaktır. İnşallah vatandaşlarımız Haziran 2023’te sandık başına gidecek ve tercihini yine AK Parti ve Cumhur İttifakı’ndan yana kullanacaktır. Bundan da hiç şüphem yok. Malum şu anda Cumhur İttifakı, AK Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Büyük Birlik Partisi, birlikte yolumuza devam ediyoruz ve kararlılığımızdan herhangi bir taviz söz konusu değil. Bu kararlılıkla birlikte de inşallah Haziran 2023’te milletimiz gerekli dersi gerekenlere verecektir.”
“CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ‘helalleşme’ çağrısında bulundu. Kılıçdaroğlu, geçtiğimiz günlerde AK Parti’ye ve seçmenine dönük ‘bunlar gayri millîdir, destekleyenler de gayri millîdir’ dedi. Bu cümleyi nasıl yorumluyorsunuz?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Açık, net konuşayım, ülkenin vatandaşlarına ‘AK Parti’ye oy verdiler, Erdoğan’ı desteklediler’ diye ‘gayri millî’ ifadesini kullanmak aymazlıktır, gafilliktir. Bu ülkenin yüzde 52’sine ‘gayri millî’ diyeceksin, sonra da helalleşmeye çıkacaksın. Bu durum bile Bay Kemal’in ne kadar samimiyetsiz olduğunun göstergesidir” cevabını verdi.
“Helalleşsin tabii ki ama bunların helalleşmesi gereken dosya o kadar kabarık ki” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Tehdit ettikleri, mağdur ettikleriyle helalleşmeye başlasa bile, hepsinden helallik almaya ömürlerinin yeteceğini sanmıyorum. Çünkü CHP zihniyeti arkasında o kadar çok mağdur bıraktı ki onlarla helalleşmesi bu dünyada bitmez. Önce bir defa başörtülülerden bir helallik dilemesi lazım. Boraltan faciasında katledilmesine vesile oldukları 146 Azerbaycanlı kardeşimizden helallik dilemeleri lazım. 1944’te 146 Azerbaycanlı kardeşimiz Rus zulmünden kaçarak Türkiye’ye sığınmıştı. Dönemin CHP yönetimi, ne yazık ki 146 kardeşimizi Stalin’in askerlerine teslim etti. Azerbaycanlı kardeşlerimiz, Boraltan Köprüsü’nden karşıya geçti ve askerlerimizin gözleri önünde katledildiler. Karşıya geçerken ne dediler biliyor musunuz? ‘Bizi, onlara bırakmayın. Bizi, siz öldürün.’ Hani bir türkü vardır ya ‘Düşman bekler karşıda önüne kattı beni, can alınan çarşıda kardeşim sattı beni.’ CHP bu. Bunlarla neyi helalleşeceksin? Varsayalım ülkemizdeki vatandaşlarımızla mağdur ettiği kesimlerle helalleştiler ya mazlum Suriyelilerle, Filistinlilerle, Libyalılarla, Afrika halklarıyla nasıl helalleşecekler?”
“Biz, gönül coğrafyamıza ulaştıkça, mazlumlara destek çıktıkça, fakir halklara gıda ve tıbbı yardımda bulundukça demedikleri kalmadı. Her bir adımımızı engellemeye çalışmadılar mı?” diye soran Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bay Kemal, ‘Adalet Bakanlığı kadrolarını parti örgütüme vermeyip de milliyetçilere mi verseydim’ diyen eski CHP’li bakanların mağdur ettiği kişilerden helalliği nasıl alacak, bunu hiç düşündü mü? Bay Kemal, SSK Genel Müdürlüğü döneminde beceriksiz yönetimi nedeniyle hastane köşelerinde hayatını kaybeden, tedavi borcu nedeniyle evladının cenazesini alamayan vatandaşlarla önce bir helalleşsin bakalım” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun “helallik” söylemine ilişkin, “Her darbenin, antidemokratik eylemin arkasında duran, alkışlayan CHP zihniyeti helallik almak için çok ama çok geç kaldı” diye konuştu.
Her seçim öncesi CHP’lilerin, muhafazakâr seçmene şirin gözükmeye çalıştığını kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu helalleşme atağı da yine aynı minvalde bir hareket ama bu biraz erken oldu sanki. Çünkü Bay Kemal, seçimler Haziran 2023’te, daha çok vakit var” dedi.
“TRT, ‘Fabrika’ isimli çok önemli bir belgesele imza attı. Bu belgeselde, Fransız çimento üreticisi Lafarge’ın Fransız istihbaratının kontrolü altında teröre desteği belgelerle kanıtlandı. Terör örgütlerinin, dönemin Ekonomi Bakanı Emmanuel Macron’un bilgisi dâhilinde desteklendiği ortaya çıktı. Bu konudaki değerlendirmeniz nedir?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, TRT’yi bu başarılı çalışmasından dolayı tebrik etti.
Belgeselin, terör örgütlerinin nasıl destek gördüğünü, bunlardan beslenen terör örgütlerinin dönüp o destek veren ülkeleri nasıl vurduğunu dünyanın gözleri önüne seren önemli bir çalışma olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye itilafının olumsuz sonuçlarından en fazla zarar gören ülkenin Türkiye olduğuna dikkati çekti.
Suriye halkını, ülkenin toprak bütünlüğünü ve Türkiye’nin millî güvenliğini tehdit eden terörün, bu sonuçlardan en önemlisi olduğuna işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’deki terör sorununun gerekçelerinin başında terör örgütlerine verilen dış destek geliyor. DEAŞ ile mücadele bahanesiyle bazı ülkeler tarafından terör örgütü PKK/YPG’ye verilen destek kabul edilemez. PKK/YPG’nin terörist kimliği başka isimler atfedilerek değiştirilemez ve meşru da gösterilemez” dedi.
DEAŞ’la mücadele ettiği iddiasıyla PKK/YPG’ye destek verenlere, Türkiye’nin DEAŞ ile sahada göğüs göğüse çarpışan yegâne koalisyon ve NATO üyesi olduğunu hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4 bin 500’den fazla DEAŞ teröristinin etkisiz hâle getirildiğini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin DEAŞ terörüne maruz kaldığını anımsatarak, şunları kaydetti: “Zaman zaman ülkemize yönelik DEAŞ bağlamında asılsız iddialar dile getirenler var. Evvel emirde kendi tutumlarını bunlar gözden geçirmelidir. Lafarge firmasının DEAŞ ile bağlantılı faaliyetleri de esasen bu çerçevede Fransız yargısı tarafından ortaya konulmuş ve Fransız yargısı da bunu hükmen bağlamıştır. Bundan daha başka delil olabilir mi? Özellikle bu terör örgütlerine verdikleri destekle bunların oralarda açmış oldukları tüneller, bu tünellerine içerisindeki adeta odalar, vesairelerle oradaki yeraltı yapılanmaları hep Lafarge’ın destekleriyle olmuştur. Ben bunu Macron’un kendisine de söyledim. Dedim ‘Bana bu tür şeyler anlatıyorsun da Lafarge’ı nereye koyacaksın? Bak Lafarge’ın özellikle verdiği desteklerle terör örgütü PKK/PYD/YPG çalışmalar yaptılar.’ Hiç böyle bilgisi, haberi yokmuş gibi, bu tür ayaklara giriyor. Bu şekilde işi sıyırmaya çalışıyor. Bunlar böyle, bunlar maalesef ikiyüzlü. Öyle de olsa, böyle de olsa bizim Mehmedimiz, Mehmetçiğimiz orada verdiği mücadeleyle bunları gömdü.”
Bu süreçte Türkiye’nin şehitlerinin olduğunu hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şehitlere rahmet, millete başsağlığı dileyerek, şehitlerin, ifade edilemeyecek bir mücadelenin kahramanı olduğunun altını çizdi.
“CHP Genel Başkanı, ‘Türkiye’nin önemli savunma sanayi şirketleri için veliaht prense söz verildiği, ordunun millî karakterine zarar verecek bir faaliyet yürütüldüğü’ gibi bir iddia da ortaya attı. Dış politikadaki açılımları ve bu iddiayı nasıl değerlendirirsiniz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP’nin lider kadrolarının, liderinin yalandan başka beslendikleri hiçbir sermayelerinin bulunmadığını söyledi. Katar’a BMC’yi satmadıklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar’ın BMC’ye sadece ortak olduğunu ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu ortaklığımızla birlikte aynı zamanda ürettiklerimizin gerek pazar olarak belli yerlere satılmasında, Arifiye’deki Tank Paleti Fabrikası’nın restorasyonu, oranın elden geçirilmesine özellikle bu ortaklığın çok büyük faydası oldu” dedi.
Şimdi ise Abu Dabi yönetimiyle atılan adımın, tarihî bir adım olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Şimdi ise bizim Abu Dabi yönetimiyle attığımız bu adım, tarihi bir adım. 11 milyar dolarlık bir ön anlaşma yapıldı. Yaptığımız ikili görüşmede de inşallah şubat ayı gibi nasip olursa benim bir iadeiziyaretim olacak. Ama bu arada da gerek Dışişleri Bakanım gerekse İstihbarat Başkanımın bir ziyaretleri olacak. Bu ziyaretlerle birlikte bizim Birleşik Arap Emirlikleri ile olan sürecimiz, inşallah çok daha farklı bir konuma erişmiş olacak” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Körfez ülkeleriyle atılan bu adımları değerlendirirken şunları kaydetti: “Yani biz dargın, küskün olduğumuz zaman ondan kendilerine sermaye çıkarmaya çalışıyor bu CHP; dargın küskün değil de adımları beraber attığımız zamanda da bakıyorsunuz, ‘Niye bunlar barıştı?’ deyip oradan kendilerine sermaye çıkarmaya çalışıyor. Çatlasınız da patlasanız da biz hepsiyle de münasebetlerimizi çok daha iyi bir konuma inşallah getireceğiz. Çünkü bizim en önemli özelliğimiz bu. Bu özeliğimizi de gördükçe çatlayacaksınız, patlayacaksınız. İşte şimdi inşallah şubatın ilk yarısında oradayım.”
Bölge ülkeleri içerisindeki Bahreyn ile bir görüşme yapılacağını da dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Onların bize gelme durumları var. Onlar bize gelecek, onlarla görüşmelerimizi yapacağız. İnşallah Suud ile olan münasebetlerimizi daha iyi bir konuma getirmenin gayreti içerisinde olacağız. Mısır ile bakanlar seviyesinde devam ediyor. İleride orada da çok farklı gelişmeler olmaz demiyorum, o da olabilir. Çünkü bütün bu bölgelerin insanlarının birbiriyle olan münasebetleri farklı. Kadim tarihi biz beraber inşa ettik, beraber paylaştık, paylaşıyoruz. Bizim Körfez ülkeleriyle aramızda hâlen çok ciddi bir iş birliği potansiyeli mevcut. Ekonomilerimiz birbirini tamamlayıcı nitelikte. Karşılıklı faydaya dayalı yeni iş birliği projelerini de ortak yatırımlar için inşallah bir fırsat olarak görüyoruz.”
Programda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yıllar önce TRT’ye verdiği röportajlardan derlenen bir video da yer aldı.
“‘Aynı azim ve kararlılıkta devam ediyorum’ diyor musunuz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Karşımızdaki toplum, bu cevabı verdiği sürece o sizi zaten diri, canlı tutuyor” dedi.
Geçen hafta İzmir’de gerçekleştirdiği programı hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İzmir’de konutları dağıttık, daha sonra da Menemen’e geçtik. Menemen’de caddenin sağında solunda bütün apartmanlardan karanfiller bize atılıyor. Bu karanfillerle beraber meydana girdik ama yani oraya gelene kadar birkaç kilometre yol vardı. Geldik ki meydan tıklım tıklım dolu. Emniyetin ifadesine göre, 20-25 bin insan da konutlardan sonra orada vardı. Hepsinden öte, coşku ve heyecan çok farklı. Bu coşku, heyecan karşısında siz tabi ister istemez onlara aynı şekilde hitap etmek durumundasınız” şeklinde konuştu.
Yoğun çalışmalarının arasında insan hikâyelerine nasıl zaman ayırabildiğinin sorulmasına karşılık Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Eğer biz bu makamdaysak, bu makamda olduğumuz sürece biz dertlinin derdiyle dertlenmek durumundayız. Mesela o akşam İzmir’de görme engelli dört kardeş vardı. Bunların içerisindeki görme engelli ve hafız olan bir kızımız, ‘Bizim evimiz yok’ dedi, bu yönde bir talebi oldu. ‘Tamam, kızım inşallah biz halledeceğiz’ dedim. Bugün de tekrar Özel Kalem Müdürüme ‘ne yaptınız’ diye sordum. Sağ olsun Konya Büyükşehir Belediye Başkanımızla görüşmüşler, onlar, ‘Tamam biz bunu halledeceğiz, endişe etmeyin’ demişler. O şekilde halledilmiş oldu” cevabını verdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, madenlerde de izin süreçlerini kısaltacaklarını açıkladı. Metalik bir maden sahasının üretime geçebilmesi için 13 yıl gerektiğini vurgulayan bakan Bayraktar, “Hukuki güvenilirliği ve öngörülebilirliği arttırmayı, izin süreçlerini kısaltarak yatırım ortamını iyileştirmeyi, yeni rezerv keşifleriyle cari açığı azaltmayı ve stratejik ve kritik madenlerde ülkemizin arz güvenliğini sağlamayı hedefliyoruz.” dedi.
Güçlü Madencilik Güçlü Türkiye
Madenciliği tüm boyutlarıyla masaya yatıran Türkiye Maden Zirvesi, sektörün bütün paydaşlarını bir araya getirdi. Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda “Güçlü Madencilik Güçlü Türkiye” sloganıyla düzenlenen zirvede; Madencilik Stratejisi, Madencilikte İSG ve İleri Teknoloji, Madencilikte Çevre ve Sürdürülebilirlik başlıklarında oturumlar düzenlendi.
Madenciler Gününü Kutladı
Toplantının açılış konuşmasını, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar yaptı. Bakan Bayraktar, sözlerine maden emekçilerinin 4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nü kutlayarak başladı.
Nihai Hedef Yüzde 5
Dünyadaki 90 civarındaki madenin 70’inin Türkiye’de bulunduğunu kaydeden Bayraktar, “Bu durum ülkemizi uluslararası arenada çok önemli bir merkez haline getiriyor. Son 22 yılda madenciliğimizin gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payını binde 6’lardan yüzde 1,4’e kadar çıkardık. Nihai hedefimiz bu oranı yüzde 5’lere yükseltmek.” dedi.
Net İhracat Hedefi
Bayraktar, bunun için yerli kömürden altına, nadir toprak elementlerine ve bor madenine kadar her alanda yatırımı, üretimi, istihdam ve ihracatı artırmaları gerektiğini bildirerek “Zengin kaynaklarımızı katma değerli bir şekilde işleyerek ekonomimize kazandıracak ve Türkiye’yi madenler alanında net ihracatçı konuma getireceğiz.” diye konuştu.
Nijer’de Altın Üretimi
Ham madde arz güvenliği kapsamında Asya’dan Afrika’ya kadar farklı coğrafyalarda da faaliyet yürüttüklerine işaret eden Bayraktar, “Nijer’de arama çalışmaları yaptığımız altın sahalarından birinde MTA IC ile 2025 yılında ilk üretime başlamayı planlıyoruz.” dedi.
Borda Yeni Tesis
Bayraktar, bor madeninde dünya rezervinin yüzde 73’ünün Türkiye’de bulunduğunu belirterek
“Bor madenini sadece ham madde olarak değil katma değerli hale getirerek ara ürün ve uç ürün olarak satmak en büyük hedefimiz. Çelik üretimi ve neodiyum mıknatıs başta olmak üzere pek çok alanda kullanılan Bandırma’da yapımına başladığımız 800 ton/yıl kapasiteli Ferrobor Üretim Tesisi’ni önümüzdeki günlerde açacağız.” dedi.
Kritik Hammaddeler Raporu
Nadir Toprak Elementleri’nin (NTE) enerjiyi, sanayiyi, üretimi dolayısıyla ekonomiyi geliştirecek en stratejik alanlardan biri olduğunu vurgulayan Bayraktar, “Türkiye Kritik ve Stratejik Hammaddeler raporunu hazırladık. Kritik mineraller konusunda ithalat bağımlılığımızı azaltacak ve arz güvenliği stratejimizi ortaya koyacak bu raporu sizlerle önümüzdeki günlerde paylaşacağız.” diye konuştu.
Ulusal Güvenliğin Ayrılmaz Parçası
Bayraktar, Türkiye’nin bulunduğu bölgenin farklı kriz ve sınamalarla karşı karşıya olduğunun altını çizerek “Bu durum madenlerin mümkün mertebe yerli kaynaklardan temin edilmesi mecburiyetini ortaya koyuyor. Onun için biz enerjide olduğu gibi madenlerde de bağımsızlığı ülkemizin bağımsızlığından ayrı düşünmüyor bu meseleyi ulusal güvenliğin ayrılmaz bir parçası olarak görüyoruz.” dedi.
13 Yıl Gerekiyor
Yatırımcıların karşılaştıkları en önemli zorlukların başında izin süreçlerinin uzunluğunun geldiğine değinen Bayraktar, “Bugün baktığımızda bir metalik maden sahası için 7 yıl arama, 3 yıl kurum izinleri ve 3 yıl da üretime hazırlık süreci var. Yani bir maden sahasının üretime geçebilmesi için en az 13 yıl gerekiyor. Gerekirse yasal düzenleme yaparak; hukuki güvenilirliği ve öngörülebilirliği arttırmayı, izin süreçlerini kısaltarak, yatırım ortamını iyileştirmeyi, yeni rezerv keşifleriyle, cari açığı azaltmayı ve stratejik ve kritik madenlerde ülkemizin arz güvenliğini sağlamayı hedefliyoruz.” diye konuştu.
Zihniyet Dönüşümü
Bayraktar, kamu özel sektör olarak yeni dönemde bir zihniyet dönüşümüne ihtiyaç olduğunu da dile getirerek “Madencilerimizin sorumlu sürdürülebilir madencilik anlayışı içerisinde iyi örnekleri arttırarak sosyal sorumluluk projeleri ve yakın iletişimle yerelde vatandaşlarımızla kuracakları ilişki sektörümüzü başka bir seviyeye getirecektir.” dedi.
Yatırım Ortamının İyileştirilmesi
Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Yılmaz da yaptığı konuşmada sektörü ileri taşıyabilmek için bazı konularda destek beklediklerini kaydederek “Yatırım ortamının iyileştirilmesi, yeni projelerin önünü açacak teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi ve sektörümüze yönelik öngörülebilir politikaların hayata geçirilmesi, yalnızca yerli yatırımcıları değil, yabancı sermayeyi de ülkemize çekecektir.” diye konuştu.
Hızlı Ruhsatlandırma
Daha hızlı, şeffaf ve etkin bir ruhsatlandırma sisteminin, madenciliğin büyümesine önemli katkılar sağlayacağını ifade eden Yılmaz, “Maden arama faaliyetlerinin desteklenmesi ve teşvik edilmesi konusuna da özel önem verilmesi gerektiğini düşünüyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Japonya-Türkiye ilişkilerinin 100. yılı dolayısıyla resmî ziyaret için Türkiye’de bulunan Japonya Veliaht Prensi Akishino Fumihito’nun eşi Japonya Veliaht Prensesi Akishino ile bir araya geldi.
Emine Erdoğan, Japonya Veliaht Prensesi Akishino ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’ni ziyaret etti.
Lider eşleri önce İstanbul’un fethedilişinin 571. yıl dönümünde Fatih Sultan Mehmet’i anmak için açılan “Fatih Sultan Mehmet” sergisini gezdi.
Burada Fatih Sultan Mehmet’in Çocukluk Dönemi, Padişahlık Dönemleri, İlim Hayatı ve O Dönemde Yaşayan Âlimler, İstanbul’un Fethi ve Askerî Hayatı, Siyasi Hayatı ile Fatih Döneminde Mutfak, Şair Fatih: Avni, Vakıf Eserleri ve Ölümü bölümleri hakkında bilgi alan Akishino sergide sunulan Fatih Sultan Mehmet’in kaftan, kılıç, zırh gömlek gibi kişisel eşyaları ve o dönemin tarihine ışık tutacak çok sayıda esere hayranlığını dile getirdi.
Emine Erdoğan ve Akishino, sergi ziyaretinin ardından, Cihannüma Salonu’na geçerek hatıra fotoğrafı çektirdi. Lider eşleri, daha sonra, 600 Japonca eserin bulunduğu Japon Kitaplığı bölümüne geçtiler.
Emine Erdoğan, burada bulunan kitapları inceleyen konuğuna, Mevlana’nın “Mesnevi” eserinin Japonca baskısını ve serginin içeriğini de anlatan “Fatih Sultan Mehmet” kataloğu ile İletişim Başkanlığı tarafından yayınlanan “Türkiye” kitabını hediye etti.
ÇOCUKLARDAN KÜRESEL ISINMA SUNUMU
Daha sonra Nasreddin Hoca Kütüphanesi’ne geçen Emine Erdoğan ve Akishino’yu çocuklar sevgiyle karşıladı. Burada çocukların yaptığı resimleri inceleyen lider eşlerine, bir anaokulu çocuğu kendi yaptığı üzerinde lale motifi olan tabağı hediye etti.
Anaokulu çağındaki bir başka çocuk ise Emine Erdoğan ve Japonya Veliaht Prensesi Akishino’ya küresel ısınma ile ilgili bir sunum yaptı.
“TEMENNİMİZ İŞ BİRLİĞİNİN DAHA DA İLERİYE TAŞINMASI”
Emine Erdoğan, Japonya Veliaht Prensesi Akishino ile gerçekleştirdikleri programa ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımında şu ifadelere yer verdi: “Türkiye-Japonya diplomatik ilişkilerinin tesisinin 100. yıl dönümü kapsamında ülkemizi ziyaret eden Japonya Veliaht Prensesi Akishino ile bir araya gelmekten memnuniyet duydum.
Ülkemizin kültür hazinesine ev sahipliği yapan Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’ni ve Japonya kitaplığı bölümünü ziyaret ettik. Farklı medeniyetlerin birikimlerini aynı çatı altında buluşturan kütüphanemizde muhafaza edilen özel ve nadir eserleri tanıtma fırsatı bulduk.
Fatih Sultan Mehmet Sergisi’ni gezerek tarihimizin büyük liderlerinden birinin vizyonunu, sanata ve bilgiye olan bağlılığını yakından inceledik. Japonya Kitaplığı, iki ülkenin ortak mirasına ışık tutan ve dostluk bağlarını güçlendiren bir sembol niteliğinde. Temennimiz bu anlamlı ziyaretin ülkelerimiz arasındaki iş birliğini daha da ileriye taşımasıdır.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye resmî ziyarette bulunan Japonya Veliaht Prensi Akishino Fumihito ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Japonya Veliaht Prensi Akishino’yu Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne gelişinde giriş kapısında karşıladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Japonya Veliaht Prensi Akishino, Türkiye ve Japonya bayrakları önünde tokalaşarak poz verdi.
Daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Japonya Veliaht Prensi Akishino heyetleri eşliğinde görüşmeye geçti.
Görüşmede, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Japonya Veliaht Prensi Akishino’ya, Osmanlı Generali Pertev Paşa’nın İmparator Mutsuhito tarafından ödüllendirildiğini gösteren belge hediye edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile eşi Emine Erdoğan, resmî ziyarette bulunmak üzere Türkiye’ye gelen Japonya Veliaht Prensi Akishino ve Prenses Kiko ile aile fotoğrafı da çektirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye ziyarette bulunan Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatoviç’i Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde resmî törenle karşıladı.
Karadağ Cumhurbaşkanı Milatoviç, Cumhurbaşkanlığı Külliyesine gelişinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından resmî törenle karşılandı. İki ülke millî marşlarının çalınmasının ardından Karadağ Cumhurbaşkanı Milatoviç, tören kıtasını selamladı.
Türkiye ve Karadağ bayrakları önünde basın mensuplarına poz veren iki lider, daha sonra baş başa görüşmelerini gerçekleştirmek üzere Cumhurbaşkanlığı Külliyesine geçti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Engelsiz Türkiye Programı’nda yaptığı konuşmada, “Milletimizin farklı kesimlerine yönelik ayrımcı uygulamalara son vermeyi nasıl görev biliyorsak, engelli vatandaşlarımıza yönelik adaletsizliklerin ortadan kaldırılmasını da devletimizin asli vazifesi olarak görüyoruz. Bir yandan toplumun temeli olan, aile kurumunu güçlendirmeye çalıştık; diğer yandan yaşlılarımızın, bakıma muhtaç ve engelli kardeşlerimizin geniş bir sosyal hizmet havuzundan yararlanmalarını sağladık” dedi.
Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Kongre Merkezi’nde düzenlenen Engelsiz Türkiye Programı’na katılarak bir konuşma yaptı.
Ülkenin ve dünyanın dört bir yanındaki tüm engellilerin 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nü tebrik eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler öncülüğünde tüm dünyada kabul görmüş bu günün engellilerin sorunlarıyla ilgili farkındalığın artmasına, engelli insanların hayatlarını kolaylaştıracak yeni adımların atılmasına vesile teşkil ettiğini belirtti.
“ENGELLİ KARDEŞLERİMİZİN GÜNDEMİNE SAHİP ÇIKMAMIZ, BU YÖNDE ATILAN ADIMLARA İŞTİRAK ETMEMİZ GEREKİYOR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, engellilerin sorunlarının çözümü noktasında en önemli hususun bu konuyu her fırsatta gündeme taşımak suretiyle toplumsal hassasiyetin gerilemesine izin vermemek olduğunu ifade etti.
Engellilerle ilgili ne kadar farkındalık oluşturabilir, mesuliyet duygusu ne kadar yaygınlaştırabilirse bu süreçte o kadar fazla yol alınabileceğine, o derece başarılı olunabileceğine dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu bakımdan siyaset, sivil toplum ve hükûmet olarak sosyal aktivitelerle, kültürel projelerle, toplumsal bilinci artıran kampanyalarla hep beraber engelli kardeşlerimizin gündemine sahip çıkmamız, bu yönde atılan adımlara iştirak etmemiz, samimi destek vermemiz gerekiyor. 22 yıldır Türkiye’de değişimin ve dönüşümün öncülüğünü yapan AK Parti, toplumun her kesimini bu mücadeleye dahil etmek için öncü, örnek ve sürdürülebilir politikalar oluşturmaya devam ediyor. Partimizin düzenlediği bu programın da engelli kardeşlerimizin hayatlarını daha da kolaylaştırma ve toplumla bütünleşmelerini sağlama çabalarımıza katkı sunacağına inanıyorum. Bu anlamlı programı tertipleyen AK Parti Sosyal Politikalar Başkanlığımıza teşekkür ediyor, Rabbimden üstün başarılar temenni ediyorum.”
“UZAK COĞRAFYALARA İYİLİĞİ, MERHAMETİ VE ŞEFKATİ TAŞIDIK”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gölgesinde yaşamaktan bahtiyarlık duyulan medeniyet çınarının köklerinin yüzlerce yıl ötesine uzandığını ifade etti.
Merkezine insanı ve insanlık değerlerini alan medeniyet çınarıyla farklı coğrafyalara iyiliği, adaleti, şefkat ve merhameti taşıdıklarını vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu: ‘İnsan insanın kurdudur’ yerine, ‘İnsan insanın yurdudur’ dedik ve ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ anlayışıyla hareket ettik. Bugün gönül coğrafyamızda hangi evi ziyaret etseniz orada mutlaka Türkiye’ye dua eden, bu millete selam gönderen, bizleri ve ecdadı hayırla yad eden insanlarla karşılaşırsınız. Türk beklenendir, Türk yolu gözlenendir tespitinin kuru bir hamaset değil tam aksine güçlü bir hakikat olduğuna pek çok yerde şahitlik edersiniz. Biz de buna yurt dışı ziyaretlerimizde defalarca şahitlik ettik. Bu elbette ki parayla, güçle, zorla elde edilebilecek bir paye değildir. Kalplerin kilidini açmak iyiliğe giden yolu bulmak ve tertemiz bir mazinin taşıyıcısı olmak, inanın ki her millete nasip olacak bir onur değildir. Türkiye adına, Türkiye’nin istiklal ve istikbal mücadelesi adına, Türkiye Yüzyılı’nın inşası adına çok büyük bir kazanımdır, önemli bir referanstır.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ecdadın engelli konusuna yaklaşımını hatırlatarak, Selçuklu döneminde sultanların Darüşşifa kurumlarıyla, Ahi Teşkilatı’nın orta sandıklarıyla, vakıfların Hankah ve şifahanelerle engellilerin ve hastaların daima yanında olduğunu dile getirdi.
Engellilerin askerî ve idari görevlere getirildiklerine, titizlikle himaye edildiklerine, sosyal hayata katılımlarının teşvik edildiğine dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Bir vakıf medeniyeti olan Osmanlı’da, engellilere dönük hizmet ve faaliyetler devletin siyasetinde önemli bir yer tutmuştur. Padişah müşavirliği dahil engellilerin Osmanlı Devleti’nin farklı kademelerinde büyük vazifeler üstlendiği çoğu zaman göz ardı edilen bir gerçektir. Hırka-i Saadet Dairesi’nde görev alan Darul-Huffaz gibi kurumlarda yetişip hafızlık yapan, farklı din hizmetlerinde bulunan nice engellinin hayatın her alanında güçlü bir şekilde var olduğunu biliyoruz. Ecdat, vakıflar, eğitim ve sağlık kurumları, bimarhaneleriyle engellilerin topluma kazandırılmasına müthiş bir hassasiyet göstermiştir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’de kimi marjinal çevrelerin bitmeyen bir kinle özellikle hedef aldığı Sultan 2. Abdülhamit Han’ın, 1889’da açtırdığı bir mekteple işitme ve konuşma engelli kişilerin çağın üzerinde bir eğitim almalarını sağladığını söyledi.
Bu okulun öğrencilerinin, at arabalarının ve diğer araçların kendilerini fark etmeleri için kırmızı renkli bir kıyafet giydiklerini, Sultan Abdülhamit Han’ın bu öğrencilere özel bir ihtimam gösterdiğini anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Bir gün dönemin Maarif Vekaleti bu talebeler için bir talimatname hazırlamış ve mahallî idarelere göndermiştir. Bu talimatnamede kırmızı renkli elbise giyen öğrencilere dikkat etmeyen tüm arabacıların amirleri tarafından uyarılmaları, gerekirse cezai işleme tabi tutulmaları emredilmiştir. Yine o günlerde işitme ve görme engelliler okulu talebeleri Abdülhamid Han’a bir mektup yazarak kendilerine yönelik hizmetlerinden ötürü Sultan’a şükranlarını ifade etmişlerdir. İşte biz böyle bir geçmişten, böyle bir devlet geleneğinden, hamdolsun böyle erdemli ve kapsamlı bir sosyal politika tecrübesinden geliyoruz. Bundan da iftihar etmemiz, gururlanmamız gerekiyor. Başkaları gibi devletimizin ve milletimizin tarihini bir asır öncesinden başlatıp, geçmişi reddetmek yerine, tarihimizi bir bütün olarak kucaklıyor, maziden bugüne ve geleceğe güçlü köprüler kurmaya gayret ediyoruz.”
Ecdattan miras kalan ne kadar değer ve ne kadar uygulama varsa hepsini muhafaza etmenin, daha ileri seviyelere taşımanın çabasında olduklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal adaleti güçlendirmeyi, eşitsizliği gidermeyi hedefleyen, kuşatıcı insan odaklı yaklaşımların gerisinde işte bu tasavvurun bulunduğunu söyledi.
“TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE HANGİ SEBEPLE OLURSA OLSUN KİMSE DIŞLANAMAZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Biz her zaman şunu savunduk. Bugün de aynı hassasiyeti taşıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin sahibi millettir. 85 milyonun tamamıdır. İnanç, mezhep, meşrep ayırmaksızın milletimizin tüm fertleri, devletimizin nazarında aynı derecede hizmete ve hürmete layıktır. Tek parti faşizmi ve darbe dönemlerindeki gibi makbul olan ve olmayan vatandaş ayrımını asla tasvip etmiyoruz. Sırf inancından, başörtüsünden, sakalından dolayı insanların kamusal hayatın dışına atıldığı o kara günler artık geride kalmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nde hangi sebeple olursa olsun kimse dışlanamaz, ikinci sınıf vatandaş olarak görülemez, sosyal, siyasal ve iktisadi noktada kesinlikle geri görülemez. Bunların en başında da engelli vatandaşlarımız yer almaktadır. Biz engelli vatandaşlarımızla güçlüyüz ve 21. yüzyılı Türkiye Yüzyılı yapma hedefine giden yolda engellilerimizle kol kolayız, omuz omuzayız. Milletimizin farklı kesimlerine yönelik ayrımcı uygulamalara son vermeyi nasıl görev biliyorsak, engelli vatandaşlarımıza yönelik adaletsizliklerin ortadan kaldırılmasını da devletimizin asli vazifesi olarak görüyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2002’den beri aile ve sosyal hizmetler sahasının bu konuda titizlikle eğildikleri alanların başında geldiğini, bir yandan toplumun temeli olan aile kurumunu güçlendirmeye çalıştıklarını, diğer yandan yaşlıların bakıma muhtaç ve engellilerin geniş bir sosyal hizmet havuzundan yararlanmalarını sağladıklarını anlattı.
Engellilere dönük hizmetleri, lütfeden, bahşeden, üstenci bir tarzda değil, geç kalmış hakların teslimi yaklaşımıyla hayata geçirdiklerini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2005’te çıkardıkları ve temel politikayı ortaya koydukları Engelliler Hakkında Kanun’un, bunun en açık göstergelerinden biri olduğunu ifade etti.
“WEB SİTELERİ VE MOBİL UYGULAMALARIN ERİŞİLEBİLİRLİĞİ GENELGESİNİ YAKINDA YAYINLAYACAĞIZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 2008’de Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeyi (EHS) imzalayan ilk ülkelerden biri olduğunu anımsatarak, engellilerin hak ve hizmetlere doğrudan ulaşabilmeleri adına erişilebilirlik ilkesini kendilerine rehber edindiklerini vurguladı.
Bu kapsamda kamu kullanımına açık binaların, kaldırım, yaya geçidi ve park gibi açık alanların, toplu ulaşım araçları ile bilgi ve iletişim sistemlerinin erişilebilir olmasını zorunlu hâle getirdiklerini anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, engellilerin yoğun şekilde kullandıkları 3 bin 500’ün üzerinde bina, açık alan ve toplu taşıma aracına, erişilebilirlik belgesi verdiklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2020 yılını “Erişilebilirlik Yılı” ilan ederek bu alandaki çalışmalara daha da hız kazandırdıklarını dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Erişilebilirlik yalnızca fiziki yapılarla sınırlı değil, teknolojinin tüm unsurlarıyla hayatımızı hem de doğrudan etkilediği bugünlerde çoğu ürün ve hizmete erişim dijital yollarla sağlanıyor. Buradan bir müjdeyi tüm engellilerimizle paylaşmak istiyorum. Engelli kardeşlerimizin dijital temelli hizmetlere daha kolay ulaşabilmeleri amacıyla web siteleri ve mobil uygulamaların erişilebilirliği genelgesini inşallah yakın zamanda yayınlayacağız. Genelgemiz tüm engelli kardeşlerimiz için şimdiden hayırlı, uğurlu olsun.”
“ENGELLİ ÖĞRENCİLERİMİZ, EV, OKUL ARASI ULAŞIMLARINI HİÇBİR ÜCRET ÖDEMEDEN YAPABİLİYORLAR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “İşitme engelli kardeşlerimizin, tüm işaret dili tercümesinden yararlanabilecekleri engelsiz iletişim merkezimizi 2022 yılında kurduk. 2013 yılında hayata geçirdiğimiz ücretsiz seyahat uygulamasına devam ediyoruz. Bu çerçevede engelli bireyler ve refakatçileri için belediyeciler aracılığı ile yaptığımız gelir desteği ödemelerimizi sürdürüyoruz. Bugüne kadar yaklaşık 1,5 milyar liralık ücretsiz seyahat gelir desteği ödemesi gerçekleştirdik. Engelli öğrencilerimiz, ev, okul arası ulaşımlarını hiçbir ücret ödemeden yapabiliyorlar.”
Erişilebilirlik bilincinin toplumun tüm kesimlerinde yaygınlaşması adına 2011’den beri bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları yürüttüklerini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugüne kadar 28 bini aşkın kamu personelinin erişilebilirlik eğitimlerine katıldığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, engellilerin çalışmak ve üretmek için istekli ve azimli olduğuna yıllardır bizzat şahitlik ettiğini vurgulayarak, “İş yerlerine engelli personel çalıştırma zorunluluğu getiren kota sistemini devreye aldık. Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı ile kamuda engelli memur atamalarının önünü yine biz açtık. Böylece son yıllarda kamudaki engelli memur sayısında önemli artış sağladık. 2002 yılında 5 bin 772 olan engelli memur sayımız şu an 71 bine yaklaşmış durumda” diye konuştu.
Kamuda çalışan engelli memurların verimliliğinin artırılmasına büyük önem verdiklerini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, engellilerin özel sektörde istihdam edilmelerini de güçlü şekilde desteklediklerini vurguladı.
Bu kişilerin becerilerinin dikkate alınarak istihdam edilmeleri için iş koçluğu uygulamasını 2014’te başlattıklarını anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Bu uygulamayı iş ve meslek danışmanlığı sistemi olarak yaygınlaştırmaya ve güçlendirmeye devam ediyoruz. İş bulmakta zorlanan zihinsel engelli vatandaşlarımızı ücret desteği, vergi indirimleri ve çeşitli muafiyetler sağladığımız korumalı iş yerlerinde istihdam ediyoruz. Hâlihazırda bu yardımdan 17 korumalı iş yerinde 333 engelli kardeşimiz çalışmaya, üretmeye devam ediyor” dedi.
“2002’DE 21 OLAN ENGELLİ BAKIM MERKEZLERİMİZİN SAYISINI 106’YA ÇIKARDIK”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, erken teşhis ve müdahalenin birçok alanda olduğu gibi engellilikle mücadelede de önemli bir yer tuttuğunu belirterek, “0-8 yaş aralığındaki özel gereksinimli evlatlarımızın ihtiyaç duydukları hizmetleri etkili bir şekilde alabilmeleri için aile temelli, ulusal erken müdahale sistemimizi yıl bitmeden pilot olarak hayata geçireceğiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu anda 2 ilde uygulanan otizmli bireylerin ailelerine yönelik Bireysel Sosyal Hizmet Danışmanlığı’nı da yakın zamanda 16 ile daha taşıyacaklarını bildirerek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Üzerinde önemle durduğumuz bir diğer konu ise engelli vatandaşlarımızın ailelerinin yanında sosyal çevrelerinden kopmadan bağımsız bir biçimde yaşamlarını sürdürebilmeleridir. Bunun için Evde Bakım Yardımı, Gündüzlü Bakım Hizmetleri ve Umut Evleri gibi toplum temelli bakım hizmetlerini önceliyor ve yaygınlaştırıyoruz. 2007 yılında yaklaşık 29 bin vatandaşımız evde bakım yardımı alıyordu. Hâlihazırda bu yardımdan yaklaşık 547 bin vatandaşımız yararlanıyor. Engellilerimizin kültürel ve sportif faaliyetlere katılabildiği gündüz bakım evlerimizin sayısını 137’ye yükselttik. Ülkemizin dört bir yanındaki 145 Umut Evi’nde engelli vatandaşlarımıza ev ortamında hizmet sunmaya devam ediyoruz. 2002 yılında 21 olan engelli bakım merkezlerimizin sayısını 106’ya çıkardık. Bu merkezlerdeki 6 bin 832 vatandaşımızın her türlü ihtiyacı ücretsiz karşılanıyor. 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla farklı şehirlerdeki 317 özel bakım merkezinde hizmet alan 30 bin 165 engelli vatandaşımızın yüzde 94’ünün bakım maliyetlerini devlet olarak biz karşılıyoruz.”
“ENGELSİZ BİR TÜRKİYE İSTİYORSAK TÜM KURUMLARIMIZIN UYUM VE İŞ BİRLİĞİ İÇİNDE BUNA KATKI SAĞLAMASI ŞARTTIR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, otizm alanında ihtisaslaşmış, gündüzlü ve yatılı bakım merkezlerinin de yaygınlaştırılmasının önceliklerinin arasında yer aldığını belirtti.
Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere İkinci Ulusal Eylem Planı’nın uygulanmaya başladığını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Engelli kardeşlerimizin hiçbir zorlukla karşılaşmadan hayatın her alanında güçlü şekilde var olabildiği bir ülke Türkiye Yüzyılı’nda ulaşmak istediğimiz hedeflerden biridir. Türkiye Yüzyılı sadece barışın, huzurun, kardeşliğin değil, engellilerin de yüzyılı olacaktır” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi’ni 3 yıl önce yine Dünya Engelliler Günü’nde ilan ettiklerini, vizyon belgesinin 3 yıllık uygulama aracı olan Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı’nın ilk 2 yılının geride kaldığını söyledi.
Eylem planının hedeflerine tam anlamıyla ulaşabilmesi için herkesin daha gayretli, hevesli ve özverili çalışması gerektiğini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Engelsiz bir Türkiye istiyorsak tüm kurumlarımızın uyum ve iş birliği içinde buna katkı sağlaması şarttır. Bu noktada sorumluluk üstlenen tüm birimlerimizin gereken özeni, titizliği, hassasiyeti göstereceğine yürekten inanıyorum. Burada şu gerçeği tekrar hatırlatmak durumundayım. Gerçek manada engellilik hâli, azmini ve idealini kaybetmişler içindir. Azmini ve idealini kaybetmemiş olanlar için engel yoktur. Azim varsa, hedef varsa, inanç varsa, ülkü varsa başarı vardır, zafer vardır, galibiyet vardır, hedeflere ulaşmak vardır. Bir başka engellilik hâli de zihinlerde ve yüreklerde olandır. Yani asıl engellilik kendine engel olmaktır. Kendini sınırlamak, hayatın içerisinden geri çekmektir. Davası, hedefi, gayesi ve azmi olan parmağıyla mermeri deler, tırnağıyla kale surlarında gedik açar.”
“ENGELLİ KARDEŞLERİMİZLE EL ELE, GÖNÜL GÖNLE VERDİK”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Spordan siyasete, iş dünyasından hayatın diğer alanlarına kadar engelli kardeşlerimizin hepimizi gururlandıran, hepimize umut ve ilham veren başarılarının gerisinde zihinlerdeki engelleri yıkmaları vardır. Engelli kardeşlerimizle el ele, gönül gönle verdik. Hamdolsun bugün 22 sene önce hayal dahi edilemeyen seviyelere geldik ama önümüzde daha gitmemiz gereken çok ciddi mesafe olduğunun da farkındayız. Engelli kardeşlerimizin hayatın her safhasında daha fazla görünür olmaları, daha fazla yer almaları için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Başta mahallî idareler olmak üzere kamu yahut özel her kurum ve kuruluşun engellilerin hayatına olumlu manada dokunmak noktasında elini taşın altına koymasını özellikle beklediğimizi burada vurgulamak istiyorum” diye ekledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tüm engellilerin 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nü tebrik ederek, erişilebilirlik ödüllerine layık görülen kurumları ve temsilcileri kutladı.
Size daha iyi hizmet sunabilmek amacıyla çerezleri kullanıyoruz. Çerezler Hakkında Aydınlatma Metni için tıklayınız. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, Gizlilik ve Çerez Politikamızı kabul etmiş olursunuz.
Size daha iyi hizmet sunabilmek amacıyla çerezleri kullanıyoruz. Çerezler Hakkında Aydınlatma Metni için tıklayınız. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, Gizlilik ve Çerez Politikamızı kabul etmiş olursunuz.
Gerekli cookie, sayfa gezinmesi ve web sitesinin güvenli alanlarına erişim gibi temel işlevleri etkinleştirerek bir web sitesi kullanıma yardımcı olur. Web sitesi bu cookie olmadan düzgün çalışamaz.
Tercih cookies, bir web sitesinin, tercih ettiğiniz diliniz veya bulunduğunuz bölgeniz gibi, web sitesinin davrandığını veya görünüşünü değiştiren bilgileri hatırlamasını sağlar.
İstatistik
İstatistik cookies, web sitesi sahiplerinin anonim olarak bilgi toplayıp bildirerek ziyaretçilerin web siteleriyle nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamalarına yardımcı olabilir.
Pazarlama
Pazarlama cookies, ziyaretçileri web sitelerinde izlemek için kullanılır. Amaç, bireysel kullanıcıya ilgi çekici ve böylece yayıncılar ve üçüncü taraf reklamverenler için daha değerli olan reklamları görüntülemektir.
Sınıflandırılmamış
Sınıflandırılmamış cookies, bireysel kurabiye sağlayıcıları ile birlikte sınıflandırma sürecinde olduğumuz cookies.